Frontalite, Mısır’ın Instagram Pozu
Paylaş
Antik Mısır sanatında figürler, gerçekçi değil, anlam odaklı bir kuralla çizilirdi: Frontalite. Bugün poz verirken yaptıklarımızın çoğu, aslında binlerce yıl öncesinden geliyor.
Mısır sanatına baktığında tuhaf bir şey fark etmişsindir: Figürlerin gövdesi dümdüz öne bakar, kafaları ise yana dönüktür. Göz ise “görülmek” istercesine doğrudan izleyiciye çevrilmiştir. Peki neden bu kadar kasıntı? Neden bu insanlar bir türlü doğal poz verememiş?
Cevap: Frontalite kuralı.
Antik Mısır sanatının en temel kurallarından biridir bu. Öyle istediğin gibi çizemezsin. Burada figürler, nasıl göründükleriyle değil, ne temsil ettikleriyle ilgilidir. Yani olay sanat değil, sembol.
📏 Frontalite Ne Demek?
Frontalite, vücudun farklı parçalarının farklı açılardan en “net görüldüğü” şekilde çizilmesidir.
- Kafa profilden,
- Göz önden,
- Gövde tam karşıdan,
- Bacaklar yandan çizilir.
Çünkü önemli olan doğal görünmek değil, her şeyin görünmesidir. Yani bu bir beden değil, anlam anatomisidir.
🏛️ Gerçekçi Değil, Kalıcı
Mısırlılar için sanat, bir kişinin anısını ölümsüzleştirme aracıdır. Fotoğraf gibi “anlık gerçek” değil, “kalıcı temsil” isterler.
Bu yüzden bir figürün “nasıl durduğundan” çok, ne ifade ettiğine bakılır.
Bir rahip mi? Eli dua pozisyonunda.
Bir firavun mu? Her kası net görünsün.
İki ayakta duran biri mi? Ayağın biri önde olacak. Emir büyük yerden.
📸 Bugünün Frontalitesi?
Dürüst olalım: Mısırlılar ne yaptıysa, biz hâlâ yapıyoruz.
- O da elinde sembol tutuyordu, biz de kahve bardağı.
- O da gözünün en açık halini çiziyordu, biz de “eyeliner + filtre” ile destekliyoruz.
- O da dik duruyordu çünkü önemli biriydi. Biz de omuzu geride, çene yukarıda poz veriyoruz çünkü “karizmatik” görünmek gerek.
Yani frontalite, aslında bir nevi ikonik pozdur. Dün tapınakta vardı, bugün Instagram’da. Sadece sembol değişti: ankh yerine AirPods, baston yerine selfie stick.
✏️ Duruşun Tarihi
Bu yazının başındaki çizim, Mısırlı bir figürün tam da frontalite kuralına göre yapılmış hali.
Bir pozun bile binlerce yıl boyunca bu kadar sabit kalabilmesi, görselliğin ne kadar ideolojik olduğunu bize bir kez daha hatırlatıyor.
Bir sonraki sefer poz verirken, hafif yana dönük kafan ve gövdenin düz duruşuyla bir Mısırlıdan çok da farklı olmadığını hatırla.
Görünmek isteyen beden, çağlar boyunca hep bir duruş aramıştır.
Yeni yazılar yayına girer girmez ilk okuyan sen ol!
Instagram Bir Yağlıboya Tablodur — Ama Filtreli Olanından
John Berger’in yağlıboya tablo dediği şeyi biz bugün filtreli story’lerle yapıyoruz. Sanat falan değil, mülk beyanı. O zaman çerçeve vardı, şimdi VSCO var. Berger sağ ol, hâlâ işe yarıyorsun.
Kadına Ayna Verildiğinde...
Eskiden ressamlar kadının eline ayna verirdi; “kendine bak” der gibi yaparlardı, ama aslında biz bakardık. Berger sağ olsun, bu tiyatronun perdesini açtı. Bu yazıda, yağlıboya tablolarla Instagram selfieleri arasındaki o ironik aynaya bir de biz bakıyoruz.
