Dünya Nüfusu Gerçekten 8 Milyar mı?

Dünya nüfusunun 8 milyara ulaştığı bilgisi, yalnızca bir istatistiksel tespit değil, aynı zamanda politik, ekonomik ve psikolojik bir araçtır. Bu tür sayısal eşikler sadece veri olmakla kalmaz, aynı zamanda belli zihinsel çerçeveleri, toplumsal refleksleri ve hatta yönetişim biçimlerini biçimlendiren güçlü anlatılar haline gelir. Bu nedenle bu tür sayılar sadece “kaç kişiyiz” sorusuna değil, “nasıl yönetileceğiz”, “kimin neye hakkı var” ve “kaynaklar kim için yeterli” gibi daha temel sorulara verilen örtük cevaplara dönüşür.

Dünya nüfusunun 8 milyara ulaştığı bilgisi, yalnızca bir istatistiksel tespit değil, aynı zamanda politik, ekonomik ve psikolojik bir araçtır. Bu tür sayısal eşikler sadece veri olmakla kalmaz, aynı zamanda belli zihinsel çerçeveleri, toplumsal refleksleri ve hatta yönetişim biçimlerini biçimlendiren güçlü anlatılar haline gelir. Bu nedenle bu tür sayılar sadece “kaç kişiyiz” sorusuna değil, “nasıl yönetileceğiz”, “kimin neye hakkı var” ve “kaynaklar kim için yeterli” gibi daha temel sorulara verilen örtük cevaplara dönüşür.

8 milyar gibi yüksek bir rakamın sürekli vurgulanması, topluma dolaylı ama etkili bir mesaj verir. Dünya kalabalık, kaynaklar kıt ve herkes rekabet içinde. Bu söylem, küresel düzeyde birçok politikanın gerekçesi haline gelir. İklim değişikliği, gıda krizi, enerji sıkıntısı gibi başlıklarda yaratılan panik hali, çoğu zaman nüfusun fazlalığına bağlanır. Böylece bireylerin yaşadığı ekonomik sıkıntılar, sistemin ürettiği eşitsizlikler yerine, nüfusun çokluğu üzerinden meşrulaştırılır.

Bu sayı ekonomik düzenin çarklarını çevirmekte de işlevseldir. 8 milyar insan fikri, potansiyel 8 milyar tüketici anlamına gelir. Küresel şirketler bu kitlenin üzerine projeksiyon yapar, talepleri hesaplar, pazarlama stratejileri oluşturur. Aynı sayı, işgücü piyasasında da farklı bir etki yaratır. “Senin yerini alacak milyonlarca insan var” düşüncesi, emekçilerin pazarlık gücünü zayıflatır ve güvencesiz çalışma koşullarını sıradanlaştırır.

Psikolojik etkisi ise bireysel düzeyde kendini gösterir. İnsanlar, “8 milyarda bir” olarak kendi varlıklarını önemsiz, etkisiz, hatta gereksiz hissetmeye başlar. Bu durum toplumsal edilgenliği artırır, katılımı ve itirazı azaltır. Çünkü zaten çok kalabalık bir dünyada, tek bir kişinin ne söylediği ya da ne düşündüğü önemsizmiş gibi görünür.

Tüm bunların ötesinde, bu 8 milyar rakamının gerçekliğini sorgulamak da gerekir. Çünkü bu sayı doğrudan bir sayım sonucu ortaya çıkmaz. Ülkelerin gönderdiği veriler, tahmini doğum ve ölüm oranları, göç hareketleri gibi dinamikler üzerinden çeşitli modellemelerle oluşturulur. Oysa hâlâ birçok ülkede doğumlar ve ölümler tam olarak kaydedilmiyor, göçler izlenemiyor ve nüfusun doğru biçimde bilindiği dahi söylenemiyor. Üstelik bazı devletler, uluslararası yardımlara erişim sağlamak, siyasi avantaj elde etmek ya da iç istikrarı kontrol altında tutmak amacıyla nüfus verilerini kasıtlı olarak manipüle edebiliyor.

Bu yüzden “dünya nüfusu 8 milyar” ifadesi teknik olarak bir model tahmini sayılır ve kesinlik iddiasından uzaktır. Üstelik bu tahmin sadece bilimsel bir çalışmanın sonucu olarak değil, aynı zamanda siyasi ve ekonomik bir anlatının parçası olarak dolaşıma girer.

Bu tür bir veriyi sorgulamadan kabul etmek yerine, nasıl üretildiğini ve kimin işine yaradığını dikkatle analiz etmek gerekir. Çünkü bazen sayının kendisinden çok, o sayının neyi meşrulaştırmak için dolaşıma sokulduğu daha belirleyici olur.