İngilizler Neden ‘Gaz’ Değil de ‘Petrol’ Diyor? Akaryakıt Dramaları

Amerikalılar gaza basar, İngilizler petrolle yürür. Peki bu lisan karışıklığını kim başlattı?

Şimdi düşün: Yurt dışına çıktın, arabayı kiraladın, taksiyi çevirdin ya da benzin istasyonuna uğrayacak oldun. “Gas station” diye sorduğunda İngiltere’de, sana robot gibi bakarlarsa şaşırma. Çünkü İngilizler “gas” dedin mi, havaya karışan maddelerden bahsettiğini sanıyor. Yani muhtemelen seni atmosfer ölçüm cihazı almaya yollayabilirler.

İngiltere’de o sevdiğin benzine “petrol” diyorlar. Evet, aynı kelime Amerika’da yerin altındaki siyah altın, İngiltere’de ise mazotla benzin arası bir flört durumunu tarif ediyor. Amerikan filmleri izleyip büyüdüysen, bu kafa karışıklığının kaynağı olabilirsin, kabul.

“Petrol pump” dediklerinde, bizdeki benzin pompasından bahsediyorlar. Ama gariptir, İngilizce dili evrensel falan diyoruz ya, işte öyle değil. Herkesin İngilizce konuştuğu ama kimsenin aynı şeyi kastetmediği bir gezegende yaşıyoruz sonuçta.

Amerikalılar, “gasoline” kelimesini zaman içinde “gas” diye kısaltmış. Malum, tembellik evrenseldir. Bir şeyin dört hecelisi varsa kesin daha kısası türemiştir. Ama bu kısalık, işin doğasını da buhar haline getirmemiş değil.

İngilizler ise “petrolier” gibi Fransızca köklerden alıp daha havalı bir kelimede karar kılmış. Ne de olsa adamlar kraliçeyle büyümüş, kelime tercihlerinde kendilerini klas hissediyorlar.

Yani Amerikalı bir turist kalkıp İngiliz benzin istasyonuna “Where’s the gas station?” diye sorarsa, muhtemelen yine yön gösterilir ama arka planda bir iç çekiş ve ‘ah şu cahil Yanki’ bakışıyla karşılaşır.

Bu arada, Amerikalılar “gas” der ama çoğunun arabaları öyle benzin kokmaz. Büyük motorlu, agresif pickup’lar dizelle çalışır. Ironi gibi geldi değil mi? Tabii çünkü öyle.

Sonuçta (aman yok, demeyeceğim), dil dediğimiz şey sadece kelime değil, arkasına saklanmış kültür, tarih, biraz da egoyla dolu bir arena. Hangisi “doğru”? Cevap basit: Havaalanına indiğin yerde hangisini diyorlarsa o. Gerisi, egzersizli zeka oyunları.

Neyse işte, artık Londra sokaklarında benzin değil ‘petrol’ peşinde koşarsın. Sen anladın onu.